Bakı şəhərin Arxangel Mixail kilsəsi

Şəhərin indiyə qədər qorunub saxlanmış ən qədim kilsəsidir, 1845-ci ildə inşa edilib. Yarandığı gündən kilsə səyyar hərbi kilsələrə aid olmuş, Xəzər donanmasının sərəncamında olmuş və buna görə də “donanma kilsəsi” adlandırılırdı. Kilsə donanma ekipajının Bakıda bayır-şəhərdə yerləşdirilmiş hərbi xəstəxanasının yanında inşa edilmişdir. Bakı qalasının 1854-cü il tarixli baş planının məlumatlarına əsasən kilsə Müqəddəs Məryəmin ölüm gününə həsr olunmuşdur. Sonralar, donanma ekipajı Bayıl burnundakı limana köçürüldükdən və orada müqəddəs Aleksiy Moskovskinin şərəfinə kilsə inşa edildikdən, köhnə kilsənin bütün avadanlığı yenisinə daşındıqdan sonra, boş qalmış kilsə binası donanmanın sərəncamından hərbi sərəncama verilmişdir. Məbəd 206-cı piyada Səlyan alayına təhkim olunmuş və onun sərəncamında olan Mixail Arxangelin şərəfinə səyyar kilsənin boş qalan köhnəlmiş binada yerləşdirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. İrimiqyaslı təmir işləri aparılmış və 1892-ci ildə abadlaşdırılmış məbədə Mixail Arxangelin adı verilmişdir. Lakin xalq arasında kilsə elə donanma kilsəsi adlandırılmış, indiyə qədər də bu ad qorunub saxlanmışdır.

1936-cı ildən 1946-cı ilədək kilsə bağlı olmuş və orada yataqxana yerləşdirilmişdir.

1966-cı ildə kilsədə yanğın baş vermiş və nəticədə bina xeyli zərər görmüşdür (yalnız aşağı mərtəbələr və divarlar qalmışdır). Bərpa işləri başa çatdıqdan sonra Moskva və bütün Rusiyanın patriarxı I Aleksiyin xeyir-duası ilə kilsəyə Moskvadan fövqəladə gözəlliyə malik, Palex sənətkarlarına aid üçyaruslu oyma ikonostas, müqəddəs Kiril və Mefodinin və knyaz Vladimirlə knyaginya Olqanın ikonaları ilə iki kiot hədiyyə edilmişdir. Möminlər kilsəni çoxlu qədimi obrazlarla bəzəmişdir.

2001-ci il may ayının 25-də Azərbaycana baş keşiş kimi ilk səfəri zamanı Moskva və bütün Rusiyanın patriarxı II Aleksiy Mixail Arxangel kilsəsini ziyarət etmiş və orada ibadət etmişdir.

2020-2021-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Mixael Arxangel kilsəsi kompleksi tamamilə yenidən qurulmuş və bərpa edilmişdir.

Kilsə kompleksində Apostol Varfolomeyin adı verilmiş aşağı kilsə də mövcuddur.

Baş keşiş – protoierey Mefodiy Əfəndiyev.

İbadətlər hər gün səhər və axşam keçirilir.

Ünvan: Bakı ş., Zərgərpalan küçəsi 38