Azərbaycan pravoslav kilsələrin tarixi

Bakıda Qız Qalasının yanında müqəddəs həvari Varfolomey kilsəsi

Bakıda Qız Qalasının yanında müqəddəs həvari Varfolomey kilsəsi

1892 - 1936

14 sentyabr 1892-ci ildə Müqəddəs Xaçın ucaldılması bayramı günündə Nikolay kilsəsində keşiş A.İ.Yunitski və bütün kilsə əhli tərəfindən qubernator V.P.Roggenin və xeyli sayda dindarın iştirak etdiyi liturgiya icra edildi. Zöhr mərasimi başa çatdıqdan sonra keşiş Aleksandriyski ata 1815-ci ildə əsası qoyulmuş, hazırda yerində kilsə keşişinin təşəbbüsü və Gürcüstan  Ekzarxı zati-aliləri Palladinin icazəsi ilə tikilmiş Varfolomey kilsəsinin yerləşdiyi Bakıda ilk pravoslav kilsəsinin xaç və təntənəli təqdis edilməsi haqqında xütbə söylədi. Moizə başa çatdıqda kilsə prosessiyası, qubernator və xalq kütləsi kafedraldan kilsəyə doğru yürüşlə yola düşdü. Kilsəyə gedən yolda bayraqlar dalğalanırdı. Kilsədə su təqdis etmə və uzun illər imperator, vəliəhd şahzadə və bütün hökmdar evi, həmçinin kilsənin inşaatçısı Edel və bütün ianədarlar üçün dua mərasimi keçirildi.

Kilsə 1892-ci ildə qaladakı “qaranlıq sıralar” adlanan yerdə tikilməyə başlandı. O, elə həmin ildə şəxsi ianələr hesabına tikilib başa çatdırıldı və Bakıda imanı uğrunda ilk öldürülmüş Həvari Məsih Varfolomey adına həsr olundu. Onun tikintisi 2000 rubla qədər başa gəldi. Bu, ilk məqtul həvari Varfolomeyin təsviri və digər ikonaların olduğu kiçik bir kilsə idi. Kilsə memar İ.V. Edelin layihəsinə əsasən rus üslubunda tikilmişdir. Kilsənin üzərində güzgülü xaç qoyulub. Kilsədə  ikona və broşuralar üçün anbar var idi. Kilsə hər gün səhərdən axşama qədər açıq olurdu. Bakıda köhnə (birinci) kilsənin əvvəllər olduğu yerdə ibadətgah ucaldılmış və orada keçmiş kilsənin ikonostasından üç təsvir qalmışdır.

Rəvayətə görə, bu yerdə, Qız qalasının ətəyində, miladın 71-ci ilində Həzrət İsa Məsihin şagirdlərindən biri olan Varfolomey ölüm şərbətini içdi, məhz onun nəsihətindən sonra itaətkar həvarilər bütün ölkələrə dağıldılar.

Müqəddəs həvari Varfolomey İncil müjdəsini özü ilə Kiçik Asiyadan keçirdi, Hindistandan keçdi və Xvalınsk (Xəzər) dənizinin sahilində Albanopol şəhərində - Ağbak (yəni Bakıda) öyrətmək üçün çarmıxa çəkildi, lakin davam etdi. təbliğ etmək. Sonra onun dərisini soydular və hələ də nəfəs alarkən başını kəsdilər. o böyük əzablara məruz qaldı. Müqəddəs həvari Varfolomey ölüm şərbətini bu cür qəbul etdi.

Kilsənin divarındakı xatirə mərmər lövhəsində deyilirdi ki, “Bu yerdə Məsihin 12 şagirdindən biri, müqəddəs Həvari Varfolomey Məsih üçün canını verdi”.

Müqəddəs Həvari Varfolomeyin şərəfinə tikilmiş ibadətgah 1936-cı ilə qədər qalırdı. Sonra dağıdıldı və ondan yalnız bünövrəsi qaldı.

Hazırda dağıdılmış kilsənin bünövrəsi üzərində hər il iyunun 24-də səhər Bakı yeparxiyasının himayədarı olan həvari Varfolomeyin anım günündə dua mərasimi keçirilir.

Mənbələr:

1. A. İ. Yunitski. Bakı quberniyasının kilsə və prixodlarının tarixi. (1815 - 1905)

2. “Kaspi” qəzeti, 1892, № 198

 

Müəllif: S. Koltunov

 

Теги:
tarix kilsələr


Xəbərlər


Новости по теме

Bölmənin digər xəbərləri

Bakı şəhəri Aleksandr Nevski kafedral kilsəsi
24.12.2021
267

Bakı şəhəri Aleksandr Nevski kafedral kilsəsi

1898 - 1936 Bakıda yeni nəhəng kafedral kilsənin tikilməsi ideyası 1870-ci illərin əvvəllərində, Bakıda kerosin çoxlu miqdarda istehsal olunmağa başladığı

Bakı qalasındaki (İçəri Şəhərdəki) Müqəddəs Möcüzəli Nikolay baş kilsəsi
24.12.2021
218

Bakı qalasındaki (İçəri Şəhərdəki) Müqəddəs Möcüzəli Nikolay baş kilsəsi

1858 il - 1930 il  [1] 1815-ci ilə qədər Bakıda səyyar ordu kilsəsindən başqa daimi kilsə yox idi. Elə həmin il qaladakı “Qaranlıq cərgələr”

Bakı şəhərin Müqəddəs Mürr-daşıyan Zənənlər kafedral kilsəsi (keçmiş Əlahəzrət İmperatorun varisi vəliəhdin 206-cı salyan piada alayın Arxangel Mixail alay kilsəsi)
24.12.2021
187

Bakı şəhərin Müqəddəs Mürr-daşıyan Zənənlər kafedral kilsəsi (keçmiş Əlahəzrət İmperatorun varisi vəliəhdin 206-cı salyan piada alayın Arxangel Mixail alay kilsəsi)

6 dekabr 1909-cu il [1] – bu günə qədər Bu məbədin tarixini iki dövrə bölmək olar - tarixi və müasir. Birinci dövr - 1909-cu ildə Salyan (Alekseevsk) [2] kazarmaları

Xəbərlər

Populyar Xəbərlər

Bakı yeparxiyası Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücumla bağlı başsağlığı verir
28.01.2023
36
Yeparxiya xəbərləri

Bakı yeparxiyası Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücumla bağlı başsağlığı verir

Bakı və Azərbaycan Yeparxiyası adından Azərbaycan Respublikasının Tehrandakı səfirliyinə mühafizə xidmətinin əməkdaşı Orxan Əsgərovun  ...

Yeparxiya idarəsinin katibi ilə Moskva azərbaycanlılarının Milli-Mədəni Muxtariyyət Şurasının sədri  və onun müavini arasında görüş keçirilib
24.02.2023
32
Yeparxiya xəbərləri

Yeparxiya idarəsinin katibi ilə Moskva azərbaycanlılarının Milli-Mədəni Muxtariyyət Şurasının sədri və onun müavini arasında görüş keçirilib

Bakı Yeparxiyasının Dini-Mədəni Mərkəzində Yeparxiya idarəsinin katibi arximandrit Aleksiy (Nikonorov) ilə Moskva azərbaycanlılarının Milli-Mədəni Muxtariyyət ...

Məşhur molokan kəndi İvanovkada tarixdə ilk dəfə pravoslav liturgiyası keçirilib
18.02.2023
31
Yeparxiya xəbərləri

Məşhur molokan kəndi İvanovkada tarixdə ilk dəfə pravoslav liturgiyası keçirilib

İvanovka Azərbaycan ərazisindəki molokan kəndlərinin ən qədimi və ən böyüyüdür. Kəndin yaşı təxminən 200 ildir. Rus molokanları XIX əsrin ...

Xəbərlər